Doorgaan naar hoofdcontent

Hoe associatieve taal de werkelijkheid nabootst

Een hoofd dat vol kennis en levenservaring zit, is een hoofd dat vele vele vele mogelijkheden heeft om tekst te geven aan wat zich op een dag zoal aandient. Die teksten zijn in gezonde situaties altijd zeer to the point en scherpzinnig, goed van zinsopbouw en fijnzinnig in woordkeuze.
Op andere momenten, als de hersenpan door vermoeidheid of overprikkeling geplaagd wordt, als de uitingsvormen belemmerd worden door gaten in het actieve geheugen, dan worden zinnen anders van kleur en klank. In dergelijke momenten kan een toevallige tekst die gehoord of gezien wordt als vanzelf ingebouwd worden in de zin die nog gevormd wordt in de mond die aan het praten was alsof het een automatisch proces betrof en het willekeurig was wat er uit zou rollen. De letters van nummerborden bieden houvast in prikkelgevoelige momenten die het verkeer nu eenmaal zijn en zo klinken er met grote regelmaat kreten door de ruimte die puur op grond van de letters van de voorgaande auto naar boven kwamen in het sterk associatief denkende hoofd.
De woorden zijn neutraal van aard zolang het allemaal nog wel hanteerbaar is. Naarmate de spanningen toenemen is dat echter goed hoorbaar in de woorden die gekozen worden. Ineens is er van elke willekeurige lettercombinatie een seksueel getinte opmerking te maken. Een zhx wordt 'zeer hoerige sex'. Is het voor de chauffeur helder dat het gaat om spanning ontladen, dan is het soms mogelijk de letters van een andere tekst te voorzien, om zo de spaning van het moment te laten ontladen door een lach die bevrijdend boven borrelt omdat er gehoord, herkend en geholpen is, in dat ene moment dat de letters ineens gingen over iets dat minder seksueel geladen is.

De gehoorzaamheid aan normen van fatsoen nopen de eigenaar van het hoofd vol spanning om in bijzijn van aanwezige kinderen de eigen teksten te kuisen en te censureren als ze onverhoeds toch de kop op staken. Dan treden andere mechanismen in werking, wordt er gezocht naar een onschuldiger vorm van prikkelverwerking. Wat nog een lastige klus is.

Als er een echt gesprek gestart wordt, dat gaat over zaken waar verstand van zaken over aanwezig is, dan lukt het tot op zekere hoogte de indruk te blijven wekken van mee kunnen komen in dat gesprek. Zolang er eenvoudig via lijnen van simpele logica geconverseerd wordt is dat goed te doen. Als er echter nieuwe elementen in het gesprek worden ingebracht is de gangbare stijl om te verbloemen dat het te ingewikkeld dreigt te worden, het gesprek overnemen en een eigen wending geven die net genoeg eigenheid lijkt te bevatten om over te kunnen blijven komen als authentiek en weldoordacht en een inhoudelijke bijdrage aan een conversatie. Probeer echter niet het gesprek weer terug te voeren op het oorspronkelijke thema, want dan volgt er stilte of ontstaat er een conflict.
Teneinde een conflict te voorkomen vinden er veelvuldig associatieve gesprekken plaats die klinken als zinvol en ten diepste even leeg blijken te zijn als een willekeurig gesprek over willekeurige koetjes en kalfjes of willekeurige weersomstandigheden op een willekeurige dag in een willekeurig seizoen. Associatief praten brengt mooie verhalen tevoorschijn en diept soms bijzondere herinneringen op. Maar een echt gesprek kun je het niet noemen.
Contact is het wel! Diepgaand en echt, oprecht en wederzijds. Dat blijven zien maakt het mogelijk de leegte in de woorden te negeren, omdat er op een ander niveau wel degelijk inhoud aan elkaar geboden wordt.
Eenzijdiger dan voorheen en toch zinvol en betrokken op elkaar.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Ontkenning

Diep van binnen is het ons beiden glashelder wat er speelt en dat het niet over gaat en wel degelijk erger wordt. Diep van binnen wel. Maar daar voeren we onze gesprekken niet. We praten met elkaar aan de oppervlakte, op de waterspiegel. We duiken niet naar beneden, want dat zou betekenen dat we nat gaan, nat worden, mogelijk zelfs kopje onder gaan en niet meer boven kunnen komen. Ik vermoed dat dat jouw angst is. En het is de mijne ook. Omdat ik weet dat als we kopje onder gaan op verschillende momenten we elkaar uit het oog verliezen zullen en mogelijkerwijze elkaar niet meer terug gaan vinden. En dat ben ik koste wat kost aan het voorkomen. Elkaar uit het oog verliezen en nooit meer terugvinden. Dus ik schipper. Ik laat diep van binnen voor wat het is en praat met je over de oppervlakte. De dingen die er in jouw ogen toe doen. De dingen die je zien kunt en begrijpen kunt. De dingen ook waar je je aan hechten kunt omdat ze tastbaar zijn en je geen gevoel vragen, maar gewoon bes

'Je bent het mantelzorgen moe.' 'Maar ik ben jou niet moe!'

Samen in slaap proberen te vallen. Hij pakt haar hand.  Af en toe een opmerking, maar vooral samen stil zijn in de nacht.  Zo begon de laatste nacht samen.  Samen liggen, de een diep in slaap, de ander wakend. Zij kijkt naar hem.  Af en toe raakt ze hem aan, luistert naar zijn ademhaling.  Zo verliep de nacht nadat een arts kalmerende stoffen had toegediend.  In de vroege ochtend staat ze op. Slapen lukt toch niet meer.  Het is al licht.  De hond wil graag naar buiten en zo geschiedt.  De hond draalt rondjes om het huis heen, wil niet heel ver weg.  Tot hij besluit toch wat verder weg te lopen.  Terug bij het huis wordt er al naar ze uitgekeken.  Kom snel, hij blaast zijn laatste adem uit.  Bij het bed aangekomen blijkt dat moment al even voorbij te zijn.  Hij is er niet meer.  Zij stort in.  Tranen stromen en blijven stromen, zijn niet meer te stoppen, minutenlang.  Een kwartier verstrijkt en nog zit ze daar naast hem, hem strelend en tranen over haar gezicht.  Een half uur later gaat

Aan de vooravond

 Vorige week was er de kijkoperatie die al zolang verwacht werd. Morgen vindt het gesprek plaats dat volgt op een dergelijke operatie. En daarna zal de route naar de grote belangrijke Hipec-operatie ingeslagen worden.  Tenminste, zo liggen de kaarten op tafel.  Maar het gesprek dat morgen plaats gaat vinden kan ook elementen gaan bevatten die het denken weer door elkaar kunnen schudden, die de kaarten van tafel kunnen vegen, die de gebaande route onbegaanbaar kunnen lijken laten te zijn.  En dus besloot de een de ander vragen te gaan stellen over het gesprek van morgen. Immers, beter in de vertrouwde omgeving een eventuele uitbarsting krijgen, dan in een setting waar zo'n uitbarsting ook nog opgevat zou kunnen worden als een contra-indicatie voor het ondergaan van de operatie.  Het moet niet zo zijn dat eigen uitingsvormen zo geïnterpreteerd gaan worden dat gemaakte afspraken ineens op losse schroeven komen te staan.  De vragen worden vlot beantwoord. Met de reeds gegeven antwoorde