Verschuivingen in samenzijn en hoe dat is

Een indringend gesprek voor het slapen gaan. Het beste moment van de dag, omdat er dan geen afleidingen zijn en geen ongelijkwaardigheid ervaren wordt. De inhoud is een welbekende. De zin van het bestaan als zodanig. Een gesprek dat vaker gevoerd is in de jaren die achter ons liggen. Een gesprek dat geschiedenis kent en nog vele malen gevoerd zal worden als de inhoud toekomst gaat blijken te zijn. Het benoemen is genoeg. De slaap wacht een nieuwe dag breekt aan. De avond van de volgende dag. Het thema is niet uit het hoofd verdwenen. Integendeel. De openheid die het gesprek in de nacht geboden had biedt nu een ruimte die afgebakend wordt. "Zullen we over een x aantal dagen dit gesprek nogmaals voeren en dan definitiever?" Het komt naar boven als uit het niets. Maar het is geen onbekend thema en dus helder wat de inhoud van dat gesprek gaat zijn. En ja, dat klinkt als een werkbaar voorstel. Als gaande is wat steeds helderder aantoonbaar is is er een route te bewandelen die noo...

Bij het ontwaken blijkt de nachtrust goed gedaan te hebben. De gedachten zijn helder, de verwoordingen coherent en vanuit begrip voor het gesprokene. Niet uitsluitend de betekenis van de woorden, ook de lagen die er onder liggen worden herkend en erkend, geduid en benoemd en van een betekenisvolle reactie voorzien. Er is sprake van volledig wederzijds en gelijkwaardig contact. Maar er is nog niet gegeten. Dat wreekt zich al spoedig. Een gesprek op dit niveau vergt energie, enorm veel energie, die kort na het ontwaken nog volop beschikbaar is, maar als het gesprek, dat dit keer van een diepe en indringende gevoelslaag doorspekt is, langer duren gaat komt de toch nog onverwachte omslag. Ineens is hij daar weer, de woede om het onrecht, aangedaan vanwege het ziekworden, dat meer is dan fysieke klachten, maar ook de hersencapaciteiten aan lijkt te tasten in een onomkeerbaar proces. De woede om het onrecht, aangedaan door mensen die het ziekworden aangrijpen om dingen te zeggen en te doen d...

De tijd verstrijkt en de kring van naasten krimpt. De groep van hulpverleners die betrokken zijn breidt zich langzaam uit. Eerst waren daar de specialisten die alle fysieke ziektes ieder binnen het eigen specialisme bekeken en onderzochten, behandelden en beschreven. Ieder deed zijn ding en de medicatielijst breidde zich uit zonder dat een van de specialisten het totaalplaatje bekeek. Gevolg was dat de minder heldere ziekteprocessen (alles is fysiek, het lichaam speelt in alles hoe dan ook een rol) zich steeds grilliger gingen vertonen en grotere en ongewenstere effecten van medicamenteuze bijwerkingen vertonen gingen dan te voorzien was door de puur specialistische blik van de voorschrijver van elk afzonderlijk medicijn. Dat was de fase waarin enige onvoorspelbaarheid in gedrag op ging vallen in de wijde omgeving. Menigeen vond er het hare of zijne van en had gerichte aandacht voor de positie van de partner die dit alles toch maar op moest zien te vangen. Meewarigheid werd de gebruike...

Dan komt ineens de vraag 'hoe is het nou voor jou om dat te horen'? En plotseling is er geen houden meer aan, de pijn, het verdriet, de diepgevoelde rouw en treurnis om het enorme gemis, het wil in een golf van warme tranen naar buiten stromen, als was het een waterval die raast en dondert van een steile helling af. Je slaagt erin de tranen binnen te houden. Niet nu. Niet hier. Niet op dit moment. Je vindt zelfs woorden om te reageren. Maar de gestelde vraag kan niet meer ongesteld worden en de uren die volgen zullen de klank van de vraag steeds terug laten keren in je hoofd. 'hoe is het nou voor jou?' Ja, hoe is het nou voor mij? Het is niet. Het is gruwelijk. Het is onbegrijpelijk. Het is wanstaltig. Het is vervreemdend. Het is pijnlijk. Het is vernietigend. Het is allesverterend. Het is ontstellend. Het is de lange rij van woorden die we tot onze beschikking hebben voor dat wat niet zou moeten zijn en toch is. En dan te bedenken dat de lijst van klanken aan de...

1. Blijf ten allen tijde zo kalm als je op dat moment kunt.   2. Geef aan wat je wilt en waarom je dat wilt, maar laat het waarom weg op slechte dagen.   3. Kies rustige momenten als er iets nieuws aangekaart moet worden.   4. Draai muziek als de stemming negatief dreigt te blijven.   5. Stel grenzen door begrip te vragen voor jouw behoeften. 6. Hou altijd ruimte voor wijziging van plannen. 7. Bekijk alle plannen en initiatieven als werkelijk bedoelde behoeften en geef er ruimte voor ook al besef je dat uitvoering weleens totaal onmogelijk zou kunnen zijn.   8. Hou de regie terwijl je de ander niet de regie over zichzelf uit handen neemt.   9. Zorg voor bijkommomenten, praatpalen, time outs, om jezelf niet volledig uit te putten.   10. Leer de taal spreken van 'het verhaal dat herhaalt', er ligt vaak een behoefte onder.

Het kan de warmte van deze dag zijn. Het kan iets heel anders zijn. Het kan altijd van alles zijn. Meestal is het een kleinigheid. Zo ook deze keer. De hele dag verliep in positieve stemming, er waren plannen die gesmeed werden, lijnen die uitgezet werden, hoop die gekoesterd werd en toekomst die geschapen werd. Het werd steeds mooier en optimistischer en omdat ik niet heel enthousiast maar vooral realistisch reageerde werd het plan ook nog zo bijgeschaafd dat het zowaar ging klinken als een haalbaar plan. Misschien niet overmorgen al, maar allicht een plan om mee verder te gaan en stappen in te gaan zetten die het van plan naar realiteit om kunnen zetten. In kleine tussenzinnetjes bleek ook iets anders opgepikt te zijn, mijn aarzelende innerlijke dialoog die weliswaar onuitgesproken toch een kleine toon in mijn woorden bleek te leggen. En zo kwam het dat een kalme conversatie in de tuin ontaardde in een boze uitval over zoveel tegenwerking en gebrek aan vertrouwen in kennis en kunde. ...